EYT İçin Kaynak Mı Arıyorsunuz?

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) olarak bilinen 1999 yılı SGK Kanunu’ndaki değişiklik nedeniyle mağdur olanların bu sorunları uzun yıllardır konuşulur durur.

Mağduriyetin giderilmesindeki en önemli engelin EYT için kaynak olmaması devletin en üst düzeylerinde bile dillendirilen bir durumdu.

2023 seçimleri yaklaşırken, anketlerin mevcut hükümet için pek de iç açıcı olmaması, EYT mağdurlarının aileleri ile birlikte ciddi bir kayıp oy potansiyeli sinyalleri vermesi, “EYT için kaynak yok” söyleminin artık inandırıcılığını iyiden iyiye yitirmesi, devletin en üst makamlarında bile iyice hissedilir bir hale geldi ki, EYT düzenlemesinin 2023’e kalmadan alelacele çıkartılması için ilgili bakana direktifler yağdı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, daha birkaç yıl önce “erkenden emekli olup, ikinci bir işte çalışacaklar, çift dikiş yapacaklar. Bana EYT konusunu bir daha getirmeyin demiş olduğunu hatırlarsak, anketlerin durumundaki hükümet açısından vahim tabloya inanmak hiç de zor değil.

Buyurun Size EYT İçin Kaynak..!

Yasal mevzuatımızda, çalışanların ücretlerini SGK’ya eksik beyan etmek suçtur. Çünkü bu yolla, prim ve vergi kaçırma durumu söz konusudur. İşte bir işyerinde bu durum tespit edildiğinde;

• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 102/I/d maddesi uyarınca çalışan ücretlerini SGK’ya eksik bildiren işverenlere, eksik bildirim yapılan her ay için geçerli asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.
• Muhtasar (stopaj) ve Prim Hizmet Beyannamesinde çalışan ücretlerinin eksik beyan edilmesi sonucunda işverene ayrıca, 5510 sayılı kanunun 102/I/c-4 hükmü uyarınca asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.
• Çalışan ücretlerini eksik beyan eden işveren, tutmakla yükümlü olduğu defterleri de eksik ücret üzerinden düzenleyecektir. İlgili kanunun 102/I/e-4 maddesine göre, işçilikle ilgili giderlerin defterlere doğru işlenmemiş olması sebebiyle işverenin ödeyeceği idari para cezası, her ay için asgari ücretin yarısı tutarında olarak uygulanır.
• 102/I/e-5 hükmü uyarınca, bordroda çalışanın ücreti ve çalışana ödenen ücret gibi bilgilerin eksik yazılması halinde bordrolar geçersiz kabul edilir ve geçersiz bordro sebebiyle işveren ayrıca, her ay için asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezasına hükmedilir.
• Sayılan idari para cezalarının yanı sıra işveren, çalışanın beyan edilen eksik ücreti ile gerçek ücreti arasındaki farka ait primleri de cezası ve gecikme zammı ile birlikte SGK’ya öder.

Kanunlarımıza göre yasak olan bir uygulamanın, işverenlerin %80’inden fazlası tarafından uygulanması idari para cezaları açısından oldukça iyi bir kaynak gibi görünüyor. Yeterli denetim yapıldığında, pek çok işverenin aynı yola başvurduğu, yani çalışanların ücretlerini kuruma eksik beyan ettikleri belirlenecek ve ciddi bir idari para cezası ile kurum kaynakları da beslenmiş olacak.

Bu tür denetimlerin sadece idari para cezası anlamında katkısı yok. Bir diğer avantaj ise, denetimlerde bu tespitin çok kolaya yapıldığını gören işverenler, cezaların caydırıcılığı ile, eksik beyandan vazgeçip gerçek ücretleri beyan etmeye başlayacaklar. Bu şekilde de SGK’nın topladığı primlerde de ciddi bir artış söz konusu olacak.

EYT için kaynak yok söylemini bir tarafa bırakıp, sadece SGK gibi bir devlet kurumunun görevini yapması bile EYT için kaynak sorununu büyük ölçüde ortadan kaldıracaktır.

Sonuç olarak çalışanların ücretlerini olduğundan eksik gösteren ve bir şekilde “gizli kaçak işçi” çalıştıran işyerlerinin düzgün bir şekilde denetlenerek, uygunsuzlukları tespit edildiğinde, idari para cezası yaptırımları ile karşılaşmaları sağlandığında, her zaman eksikliğinden bahsedilen “EYT için kaynak” söylemi de geçerliliğini yitirmiş olacak.